International Dark Sky Week
De International Dark Sky Week (22 april – 30 april) gaat over lichtvervuiling en wordt georganiseerd door International Dark-Sky Association (IDA). Lichtvervuiling is de grote hoeveelheid kunstlicht dat ’s nachts overbodig aan is. Zoals verlichting van snelwegen en straten, gebouwen, objecten en assimilatieverlichting in de glastuinbouw. Dit kan het biologische dag- en nachtritme van mensen en dieren verstoren. Planten worden beïnvloed in hun groeiwijze.
Op 29 oktober hebben wij onze Nederlandse evenknie van deze week, namelijk de Nacht van de Nacht. En onze Zuiderburen hebben hun Nacht van de Duisternis op 8 oktober aanstaande.
Wat is lichtvervuiling?
Elk kunstlicht dat niet nodig is, is een vervuiler met ernstige en schadelijke gevolgen dus is dat lichtvervuiling. Het lijkt misschien onschuldig, maar lichtvervuiling heeft verstrekkende gevolgen die schadelijk zijn voor alle levende wezens. Lichtvervuiling kan:
- dieren in het wild verstoren
- invloed hebben op de gezondheid van de mens
- geld en energie verspillen
- bijdragen aan klimaatverandering
- ons zicht op het universum blokkeren
Lichtvervuiling neemt twee keer zo snel toe als de bevolkingsgroei en 83% van de wereldbevolking leeft onder een lichtvervuilde hemel.
Effecten van lichtvervuiling op dieren in het wild en ecosystemen
Al miljarden jaren vertrouwt al het leven op het voorspelbare ritme van dag en nacht op aarde. Het zit in het DNA van alle planten en dieren gecodeerd. Mensen hebben deze cyclus radicaal verstoord door de nacht te verlichten. Planten en dieren zijn afhankelijk van de dagelijkse cyclus van licht en donker op aarde om levens ondersteunend gedrag zoals voortplanting, voeding, slaap en bescherming tegen roofdieren te regelen. Wetenschappelijk bewijs suggereert dat nachtelijk kunstlicht negatieve en dodelijke effecten heeft op veel wezens, waaronder amfibieën, vogels, zoogdieren, insecten en planten.
Het blijkt dat dieren die in gebieden leven met lichtvervuiling minder nakomelingen krijgen. Ook blijkt dat dieren vervroegd uit hun winterslaap kunnen komen wat tot gevolg kan hebben dat ze door uitputting sterven. Trekvogels die de weg kwijt raken. Kunstlicht dat het broedritueel verstoort van amfibieën zoals kikkers en padden. Waar verliezers zijn zijn ook winnaars. Roofdieren die met meer (kunst)licht kunnen jagen, Maar daar zijn hum prooien dan weer niet blij mee.
Dark Sky Park Groningen
Dankzij de lichtvervuiling zijn er nog maar weinig plekken in Nederland waar het nog donker genoeg is om van een sterrenhemel te kunnen genieten. Een van die plekken waar het nog echt donker is, is het Nationaal Park Lauwersmeer. De International Dark Sky Association heeft in 2016 dit gebied uitgeroepen tot Dark Sky Park. Een IDA International Dark Sky Park (IDSP) is een gebied waar het donker is, waar de duisternis behouden blijft en waar bezoekers ‘s nachts welkom zijn om die duisternis te beleven en de sterrenhemel te zien.
Wereldwijd
Met het Nationaal Park Lauwersmeer erbij heeft de International Dark Sky Association wereldwijd nu 113 natuurparken en -reservaten aangeduid als Dark Sky-locatie. Het Lauwersmeergebied is het tweede Dark Sky Park van Nederland. In 2015 kreeg de Boschplaat op Terschelling het predicaat als eerste van ons land. Andere geschikte plaatsen zijn onder meer het strand, het platteland of één van de Waddeneilanden. Moeten er natuurlijk geen vervuilende lichtbronnen aanwezig zijn.