Int. Dag voor Steun aan Slachtoffers van Foltering
Het VN-Verdrag Tegen Foltering en Andere Wrede, Onmenselijke of Onterende Behandeling of Bestraffing werd in 1984 door de Algemene Vergadering aangenomen en trad in 1987 in werking. De uitvoering ervan door de lidstaten wordt gecontroleerd door een orgaan van onafhankelijke deskundigen, het Comité tegen Foltering. Waarom is 26 juni aangewezen voor de Internationale Dag voor Steun aan Slachtoffers van Foltering? Omdat op 26 juni 1987 het VN-Verdrag Tegen Foltering en Andere Wrede, Onmenselijke of Onterende Behandeling of Bestraffing een van de belangrijkste instrumenten in de strijd tegen foltering in werking trad. Vandaag de dag is het verdrag door 162 landen geratificeerd.
Marteling: een misdaad tegen de menselijkheid
Marteling probeert de persoonlijkheid van het slachtoffer te vernietigen en ontkent de inherente waardigheid van de mens. Ondanks het absolute verbod op marteling volgens het internationaal recht, blijft marteling in alle regio’s van de wereld bestaan. Bezorgdheid over de bescherming van de nationale veiligheid en grenzen wordt steeds vaker gebruikt om marteling en andere vormen van wrede, vernederende en onmenselijke behandeling mogelijk te maken. De alomtegenwoordige gevolgen ervan gaan vaak verder dan de geïsoleerde handeling op een individu; en kan van generatie op generatie worden overgedragen en tot cycli van geweld leiden.
Wat is het verschil tussen foltering en marteling?
Volgens het VN-verdrag tegen marteling is marteling iedere handeling waardoor opzettelijk hevige lichamelijke of geestelijke pijn of leed wordt toegebracht door of met instemming van een overheidsfunctionaris, met als doel het verkrijgen van inlichtingen, bestraffing, intimidatie of dwang. Anders dan in deze universele definitie, maakt Nederland onderscheid tussen foltering en marteling:
- marteling is het opzettelijk toebrengen van hevige psychische of lichamelijke pijn of leed aan iemand die van zijn vrijheid is beroofd
- foltering is marteling gepleegd door of met instemming van een ambtenaar met als doel informatie of een bekentenis te verkrijgen, te bestraffen, te intimideren, iemand ergens toe te dwingen, vrees aan te jagen of te discrimineren
Een misdaad onder internationaal recht
De Verenigde Naties hebben marteling van meet af aan veroordeeld als een van de meest verachtelijke daden die mensen op hun medemensen hebben gepleegd. Volgens alle relevante wetten en rechten is marteling absoluut verboden en kan het in geen geval worden gerechtvaardigd. Dit verbod maakt deel uit van het internationaal gewoonterecht, wat betekent dat het bindend is voor elk lid van de internationale gemeenschap, ongeacht of een staat internationale verdragen heeft geratificeerd waarin foltering uitdrukkelijk verboden is. De systematische of wijdverbreide praktijk van marteling vormt een misdaad tegen de menselijkheid. Op 12 december 1997 riep de Algemene Vergadering van de VN (bij resolutie 52/149) 26 juni uit tot internationale dag.
Genezing door revalidatie
Om te herstellen van marteling zijn snelle en gespecialiseerde programma’s nodig. Het werk van revalidatiecentra en organisaties over de hele wereld heeft aangetoond dat slachtoffers de overgang van horror naar genezing kunnen maken. Het VN Vrijwillig Fonds voor Slachtoffers van Marteling, beheerd door het VN-mensenrechtenbureau in Genève, is een uniek slachtoffergericht mechanisme
dat financiering coördineert voor de hulp aan slachtoffers van marteling en hun families.
Het Fonds dat werd opgericht in 1981 viert dit jaar haar 40e verjaardag. Het Fonds zorgt er voor dat de vrijwillige bijdragen op de juiste plekken terecht komen. Zoals naar maatschappelijke organisaties die juridische, sociale, humanitaire, psychologische en medische diensten verlenen. Begunstigden zijn onder meer mensenrechtenverdedigers, kinderen en adolescenten, vluchtelingen en migranten, slachtoffers van gedwongen verdwijning, inheemse volkeren en gendergerelateerd geweld en LGBTI-personen. Het VN Vrijwillig Fonds voor Slachtoffers van Marteling accepteert donaties.