Internationale Herdenkingsdag
“Het zou een gevaarlijke vergissing zijn om te denken dat de Holocaust alleen maar het resultaat was van een groep idiote criminele nazi’s. Integendeel, de Holocaust was een optelsom van eeuwen lang haatzaaien richting de Joden en ze aan te wijzen als zondebokken. Dit noemen we nu antisemitisme.” Dat is de boodschap die de nieuwe secretaris-generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres ons vandaag op de Internationale herdenkingsdag van de slachtoffers van de Holocaust wil meegeven.
Elk jaar wordt op 27 januari herdacht dat op die datum in het jaar 1945 het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau werd bevrijd door de legereenheid “Eerste Oekraïense Front” van het Rode Leger. Deze legereenheid bestond uit Russen, niet uit soldaten uit Oekraïne zoals sommige abusievelijk aannemen. De legereenheid “Eerste Oekraïense Front” dankt zijn naam aan het feit dat zij eerst Oekraïne hadden bevrijd voordat ze oprukten naar Auschwitz.
Belangrijke lessen
Dit jaar kozen de Verenigde Naties het thema “Holocaust Remembrance: Educating for a Better Future”. De overlevenden spelen een beslissende rol in de opvoeding van de nieuwe generaties en houden de herinnering aan de Holocaust levendig. Hun getuigenissen en verhalen moeten tijdens de herdenkingen worden doorgegeven zodat wij het leed van miljoenen mannen, vrouwen en kinderen niet zouden vergeten. De Holocaust heeft ons geleerd dat respect van mensenrechten voor iedereen, ongeacht ras, geslacht, taal of religie niet een verworven recht is.
Toen niet, nu niet of in de toekomst.
Voor alle slachtoffers van genocide
Auschwitz staat symbool voor alle nazi concentratie- en vernietigingskampen die voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog op vele plaatsen in Europa verschenen en verantwoordelijk waren voor de massavernietiging van onschuldige burgers. Merendeels Joden maar ook Roma en Sinti, Russische krijgsgevangenen, Polen, zigeuners, politieke gevangen en andere minderheden werden systematisch vervolgd, mishandeld en vermoord.
Vandaag herdenken we echter niet alleen de slachtoffers van de Holocaust, vandaag herdenken we alle slachtoffers van alle genocide.
Genocide bestond al lang voor de Tweede Wereldoorlog; denk daarbij aan de Namibische genocide, de Armeense genocide en de Holodomor. De nog meest vers in het geheugen liggende genocide na WOII vonden plaats in Cambodja, tijdens de Oorlogen in Joegoslavië maar ook in Rwanda, Burundi en Dafur.
In Nederland vindt op de laatste zondag van januari van oudsher de Auschwitzherdenking plaats.